Alles over zonnepanelen

Wanneer is het rendement het hoogst?

In Nederland beleven we de langste en warmste dagen meestal in de maanden juni, juli en augustus. In de zomermaanden is de opbrengst van zonnepanelen dan ook vrijwel altijd het hoogst. Maar tropische temperaturen, daar zit de eigenaar van zonnepanelen eigenlijk niet op te wachten. Wanneer het buiten 30 graden is, kan de temperatuur van de zonnepanelen zelf oplopen tot wel 60 graden. De opbrengst loopt daardoor iets terug. Dat betekent niet dat uw zonnepanelen op zo’n dag nauwelijks meer energie opwekken. Integendeel. Bij een temperatuur van 30 graden leveren zonnepanelen nog altijd zo’n 95% van het maximale rendement.

De beste dag voor een zonnepaneel

De maximale opbrengst op één dag is te verwachten wanneer het op 21 juni (de langste dag van het jaar) onbewolkt is bij een graad of twintig. Staat er dan ook nog een verkoelend briesje, dan zitten we helemáál goed. In de praktijk komen zulke dagen meestal vooral wat vroeger in het jaar voor. De opbrengst van zonnepanelen is bijna altijd het hoogst in de maand mei.

Waar is een zonnepaneel van gemaakt?

In vrijwel alle zonnepanelen die op de Nederlandse daken te vinden zijn, zitten zonnecellen die gebruikmaken van silicium. Silicium is een halfgeleider. Dat is een stof die elektriciteit isoleert, maar onder bepaalde omstandigheden ook kan geleiden. Die dubbele eigenschap is nodig om elektrische energie te winnen uit zonlicht. Hoewel silicium niet giftig of gevaarlijk is, zijn er ook nadelen. Zo moet voor het produceren van zonnepanelen silicum zuiver worden gemaakt. Dat is een kostbaar proces waarvoor energie nodig is. Om die reden wordt er al jaren gewerkt aan ‘organische’ zonnecellen. Het is de bedoeling dat deze zonnecellen flexibeler én minder duur zijn, maar zover is het nog niet. De komende jaren zullen we het nog met silicium moeten doen.

Wat is het verschil tussen fotovoltaïsche en thermische zonnepanelen?

Als we het over zonnepanelen hebben, bedoelen we vrijwel altijd fotovoltaïsche (pv-)panelen. Zulke panelen wekken alleen elektriciteit op. Thermische zonnepanelen (ook bekend als zonnecollectoren) produceren warmte, die gebruikt wordt om water te verwarmen. Hybride panelen zijn een combinatie van een zonnecollector en een pv-paneel.

Hoe duurzaam is de productie van zonnepanelen?

Om silicium geschikt te maken voor het gebruik in zonnecellen, is energie nodig. Veel zonnepanelen zijn afkomstig uit China, waar het overgrote deel van de elektriciteit afkomstig is van kolengestookte centrales. Geen duurzame energie dus. Zowel in China als in andere landen wordt gewerkt aan schonere productiemethoden, maar het zal nog jaren duren voordat zonnepanelen volledig duurzaam geproduceerd worden. Voor het transport van zonnepanelen (in veel gevallen van China naar Europa) zijn containerschepen nodig. Die zijn de afgelopen jaren steeds duurzamer geworden, maar CO2-neutraal varen ze nog niet.

De energie-terugverdientijd is nog geen twee jaar

Wanneer een zonnepaneel twee jaar op uw dak ligt, heeft u dezelfde hoeveelheid elektriciteit opgewekt die nodig was om het paneel te maken en te transporteren. Vanaf dat moment produceert u dus écht duurzame energie – en dat voor een periode van zeker 25 jaar. Die energie-terugverdientijd is de afgelopen jaren snel korter geworden. Dat is vooral te danken aan het verbeterde rendement. Moderne zonnepanelen produceren veel meer elektriciteit dan pakweg vijftien jaar geleden. (De energie-terugverdientijd is niet hetzelfde als de economische terugverdientijd. De economische terugverdientijd is de periode die u nodig heeft om uw investering in geld terug te verdienen in de vorm van de besparing op uw elektriciteitsrekening. De economische terugverdientijd van zonnepanelen is zeven à acht jaar.)

Zonnepanelen en arbeidsomstandigheden

In Nederland zijn we gewend aan fatsoenlijke arbeidsomstandigheden. Helaas is dat nog niet overal op de wereld het geval. Zo nu en dan wordt de productie van zonnepanelen in verband gebracht met uitbuiting, dwangarbeid en kinderarbeid. Diverse leveranciers laten met keurmerken zien dat bij de productie van hun zonnepanelen de arbeidsomstandigheden worden gecontroleerd. Feenstra en het moederbedrijf Vattenfall eisen van de leveranciers van zonnepanelen dat de producerende bedrijven geen gebruik maken van kinderarbeid en zorgvuldig omgaan met de schaarse grondstoffen. Vattenfall inspecteert zelf onze leveranciers.

In juni 2022 heeft Vattenfall aangekondigd dat het zich aansluit bij Solar Power Europe. Deze organisatie vertegenwoordigt meer dan 260 bedrijven uit de zonne-energiesector en streeft naar een slimme, duurzame, veilige en inclusieve manier van werken. Daarnaast houdt Vattenfall ook zelf de vinger aan de pols bij huidige en toekomstige leveranciers. Het bedrijf blijft bovendien voortdurend in gesprek met andere sectoren en met overheid en politiek over manieren om meer transparantie en duurzaamheid tot stand te brengen.

De prijs van de zonnepanelen van Vattenfall en Feenstra ligt in sommige gevallen iets hoger dan die van andere aanbieders. Dat komt onder meer doordat Vattenfall zonnepanelen in Europa laat assembleren. Waar dat kan, brengt Vattenfall het productieproces ‘dichter bij huis’ om op die manier de kans op mensenrechtenschendingen zo klein mogelijk te maken en tegelijkertijd de uitstoot van CO2 te beperken. Zulke ontwikkelingen zijn kostbaar en hebben tijd nodig, maar op de lange duur zal deze aanpak leiden tot een beter aanbod en meer transparantie. Vattenfall is ervan overtuigd dat het positieve veranderingen het beste kan ondersteunen door in de markt van hernieuwbare energie actief te blijven.

Waarom worden zonnepanelen in de haven gecontroleerd?

Ieder zonnepaneel heeft een chip waarin de productiedatum is vastgelegd. Feenstra en Vattenfall verlangen van hun leveranciers dat zij in de invoerhaven regelmatig de fabricagedatum van de zonnepanelen controleren. De kwaliteit van de zonnecellen neemt namelijk vanaf het moment van fabricage langzaam maar zeker af, óók als de panelen verpakt zijn in een container. Om de lange levensduur (25 tot 40 jaar) te kunnen garanderen, moeten zonnepanelen zo snel mogelijk na de productiedatum worden geïnstalleerd. Feenstra houdt daar bij het inkopen zoveel mogelijk rekening mee.

Zonnepanelen recyclen

Door de enorme groei van zonne-energie is het onvermijdelijk dat we straks te
maken krijgen met een toenemend aantal zonnepanelen waarvan de levensduur ten einde is. Leveranciers zijn daarom verplicht om voor het afvoeren en verwerken van ieder zonnepaneel een bedrag te reserveren.

Wie is aansprakelijk voor schade of letsel?

Zonnepanelen installeren is geen doe- het-zelfklus. Een betrouwbare installateur van zonnepanelen is in het bezit van het Zonnekeur. Bedrijven met het Zonnekeur werken goed en veilig. En gaat er tóch iets mis, dan kan zo’n bedrijf terugvallen op een verzekering. De bewoner is in zo’n geval dus niet aansprakelijk voor letsel of schade.

Hebben zonnepanelen regelmatig een schoonmaakbeurt nodig?

Zo lang het rendement van uw zonnepanelen niet opvallend terugloopt, is het niet nodig (en niet verstandig!) om met emmer en spons het dak op te gaan. Zonnepanelen in de buurt van een sterk vervuilende industrie, dichtbij bomen of onder nestelende vogels, kunnen mogelijk wél met enige regelmaat een schoonmaakbeurt gebruiken. Schakel in dat geval een gespecialiseerd bedrijf in.

Zonnepanelen op een monument

Op huizen die zijn aangewezen als waardevol monument, zijn de mogelijkheden om zonnepanelen te plaatsen beperkt. Toch is het onder bepaalde voorwaarden soms wél toegestaan. Woont u in een monument en overweegt u de aanschaf van zonnepanelen, leg dan uw plannen voor aan de gemeente.

Wat kan een Vereniging van Eigenaren met zonnepanelen?

Als bewoner van een appartement of flat bent u voor zonnepanelen aangewezen op de Vereniging van Eigenaren. Er zijn drie mogelijkheden:

1. De bewoners kopen hun eigen zonnepanelen. Als de VvE toestemming geeft, krijgt iedere deelnemende bewoner een omvormer voor zijn of haar eigen zonnepanelen.
2. De VvE laat zonnepanelen installeren voor (bijvoorbeeld) het stroomverbruik van de lift en de gemeenschappelijke verlichting.
3. De VvE laat zonnepanelen op het dak plaatsen en verkoopt de geproduceerde stroom aan een energieleverancier. De bewoners kunnen deelnemen in de investering en profiteren van de opbrengst.

Met zonnepanelen zelf energie opwekken