Energietransitie in Nederland: we lopen achter bij onze buren
Zijn we nu nóg niet duurzaam genoeg?
Ligt de energietransitie in Nederland nog wel op koers? Wat gaat er goed? Wat kan er beter? En wat kunt ú doen om Nederland duurzamer te maken? We praten wel veel over duurzame energie, maar dóén we er ook genoeg aan? In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat we de CO2-uitstoot in 2030 met bijna de helft willen terugdringen in vergelijking met 1990. Twintig jaar later, in 2050, moeten we zelfs helemaal klimaatneutraal zijn. Mooie voornemens, maar het gaat erom wat er in de praktijk gebeurt. Dit artikel laat zien hoe de energietransitie er in Nederland voor staat.
We liggen achter op schema
Om minder CO2 uit te stoten, moeten we overstappen van fossiele brandstoffen op herwinbare energie. Aardgas, olie en steenkool moeten plaatsmaken voor windenergie, zonne-energie en andere duurzame energiebronnen. Misschien gaan ook waterstof en kernenergie een belangrijke rol spelen. Met de andere landen van de Europese Unie heeft Nederland afgesproken dat in 2020 minstens 14% van onze energie hernieuwbaar is. Dat is niet héél ambitieus, want de doelstelling van alle EU-landen samen is om in 2020 een aandeel van 20% hernieuwbare energie te hebben. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek liggen we bovendien flink achter op schema. Het rapport Hernieuwbare Energie in Nederland laat zien dat Nederland in 2019 maar 8,6% van de energie uit duurzame bronnen haalde. Biomassa was de belangrijkste leverancier van hernieuwbare energie, gevolgd door windenergie en zonne-energie.
Duurzame energie in Nederland in 2019
| Biomassa | 59% |
| Windenergie | 21% |
| Zonnestroom/-warmte | 11% |
| Overige duurzame bronnen | 9% |
(Bron: Solar Magazine)
Het lijkt er dus op dat we de eerste doelstelling (14% duurzame energie in 2020) niet zullen halen. Dat betekent dat er de komende jaren een flinke extra inspanning nodig is om de achterstand in te halen. Sommige deskundigen zijn daar optimistisch over. Zij zijn ervan overtuigd dat zo’n inhaalslag mogelijk is.
Onderaan in Europa
Eurostat (het Europese CBS) laat ieder jaar zien hoe de landen in de Europese Unie presteren op het gebied van duurzame energie. De meest recente ranglijst is van 2018. Zweden, Finland en Letland zijn de koplopers in Europa. Van het energieverbruik in die landen is 40% of meer afkomstig uit duurzame energiebronnen. Dat de energietransitie in ons land nog maar nauwelijks op gang is gekomen, blijkt uit onze positie op de ranglijst van Eurostat. We bungelen helemaal onderaan, op de 27e plaats.
Europese Kampioenschappen Duurzame Energie – een tussenstand
Hoe groot is het aandeel van hernieuwbare energie in het totale verbruik van een land? Dit was de Europese ranglijst in 2018:
Kansen voor zon en wind
Duurzame energie heeft alles te maken met de natuurlijke hulpbronnen die in een land aanwezig zijn. Zo hebben landen als Noorwegen en Zweden veel water én veel hoogteverschillen. Die landen kunnen daardoor veel duurzame energie opwekken met behulp van waterkrachtcentrales. Ook in Nederland maken we gebruik van waterkracht, maar in ons vlakke land levert dat niet al te veel groene energie op. Zonne-energie is in ons land wél een kansrijke energiebron. Op steeds meer daken en weilanden verschijnen zonnepanelen. Daarnaast ontdekken veel mensen dat ze met een zonneboiler flink kunnen besparen op het verbruik van aardgas en/of elektriciteit. Die ontwikkeling is veelbelovend, maar een échte sprong vooruit kunnen we maken dankzij een andere groene energiebron: de wind. Nederland heeft een lange kustlijn met veel ondiep water. Daar zijn veel mogelijkheden voor windturbines en die leveren zonder CO2-uitstoot een grote hoeveelheid elektriciteit op.
Wat gaat er wél goed?
De rol van duurzame energie is nog niet groot genoeg in de ‘energie-mix’ van Nederland. Een aandeel van 14% herwinbare energie in 2020 lijken we niet te gaan halen. Maar dat betekent niet dat er niets gebeurt. Integendeel.
- Het verbruik van duurzame energie groeit snel. In 2019 verbruikten we met z’n allen 181 petajoule (PJ) aan hernieuwbare energie. Een jaar eerder was dat nog maar 156 PJ.
- De opmars van zonne-energie lijkt niet meer te stuiten. Het verbruik van zonnestroom en zonnewarmte laat ieder jaar een spectaculaire stijging zien. In 2019 waren er in ons land bijna anderhalf keer zoveel zonnepanelen als het jaar daarvoor.
- Om de energietransitie op gang te brengen, zijn nieuwe, slimme ideeën en technieken nodig. Gelukkig wordt daar hard aan gewerkt. Op diverse plaatsen in Nederland komen kleine en grote initiatieven van de grond om de toepassing van duurzame energie in de praktijk te testen. Gaat de brandstofcel voor een doorbraak zorgen? Is waterstof misschien dé brandstof van de toekomst? Er gebeurt van alles. Talloze bedrijven, organisaties en gewone consumenten zijn vol enthousiasme bezig om werk te maken van een duurzame toekomst. Veel voorbeelden van vernieuwende, duurzame projecten zijn te vinden in het magazine SCHOON.
Wat kunt u zelf doen aan de energietransitie?
Als we willen dat Nederland gaat stijgen op de ranglijst van duurzame landen, kijken we al snel naar de overheid en naar de grote bedrijven in de energiesector. Zetten zij de schouders eronder, dan gebéúrt er ook iets. Maar tegelijkertijd kan de energietransitie ook bij u thuis vorm en inhoud krijgen. Vandaag al. Want veel maatregelen en technieken waarmee we onze CO2-uitstoot flink kunnen verminderen kunt u nú al toepassen in uw eigen woning. Denk bijvoorbeeld aan het isoleren van de vloer, de muren en het dak. Is uw cv-ketel aan vervanging toe, vraag uw installateur dan naar duurzame alternatieven, zoals een warmtepomp, misschien in combinatie met zonnepanelen en een zonneboiler. Maar energie besparen kan ook direct, door dagelijks een aantal simpele, praktische tips toe te passen.
Poll