De meeste monteurs willen méér weten van nieuwe technieken
Enquête onder monteurs: duurzame energie in huis
Wanneer de cv-monteur langskomt voor onderhoud of service, is dat voor veel mensen hét moment om advies te vragen over duurzame warmte en energie in huis. Maar hoe kijkt die monteur zélf aan tegen de energietransitie? Wat weet hij (ja, de monteur is nog altijd meestal een man) van duurzame techniek in huis? Wil hij er graag mee aan de slag of heeft hij zijn twijfels? Deze zomer vroegen we de monteurs van Feenstra naar hun kijk op duurzaamheid. Dat leverde een aantal opvallende uitkomsten op.
Positief over verduurzaming
De monteurs die aan het onderzoek deelnamen staan zonder meer positief tegenover de noodzaak om woningen te verduurzamen. Maar liefst 82% van de deelnemers aan het onderzoek vindt het belangrijk 'dat we steeds meer duurzaam worden'. Een goed begin: de wil is er.
Advies geven
Wanneer ze voor service of onderhoud in een woning zijn, vindt een aanzienlijk deel van de respondenten het lastig om een duurzaam advies te geven. De onzekerheid die bij veel consumenten nog bestaat over toekomstige plannen en ontwikkelingen op het gebied van de energievoorziening, is ook terug te vinden onder de cv-monteurs. "Er is nog veel onduidelijk, de gemeenten moeten gaan aangeven wat er zal gebeuren," luidt één van de reacties. Een andere monteur zegt:
"De kosten van verduurzaming en de rol van de overheid zijn voor veel mensen te onzeker om nu al over te gaan op bijvoorbeeld een warmtepomp."
Voorzichtig met nieuwe technieken
Veel cv-monteurs van Feenstra vinden het belangrijk dat ze zich concentreren op technieken die voor technici én consumenten geen verrassingen meer met zich meebrengen. Dat blijkt uit het feit dat een ruime meerderheid (61%) vindt dat Feenstra alleen bewezen technieken moet aanbieden. Overigens zijn veel deskundigen het erover eens dat de warmtepomp, die al in tienduizenden woningen is toegepast, inmiddels behoort tot die bewezen technieken
Méér monteurs met verstand van duurzame techniek
Bijna alle deelnemers aan het onderzoek (89%) vinden dat op korte termijn eigenlijk iedere monteur bekend zou moeten zijn met de nieuwe, duurzame technieken. Bij Feenstra werken al veel monteurs die zich hebben gespecialiseerd op dat terrein. Maar als het aan de medewerkers ligt, moeten dat er dus snel méér worden:
"Ik vind het wenselijk dat Feenstra nog meer investeert in de bijscholing van monteurs die al jaren in het vak zitten."
Duurzaam alternatief voor oude cv-ketel
Wanneer ze in een woning komen met een cv-ketel die al behoorlijk op leeftijd is, wijzen drie van de tien cv-monteurs hun klanten op een duurzaam alternatief. Dat lijkt misschien weinig, maar er is een goede verklaring voor. De cv-monteurs beginnen in veel gevallen niet over duurzame oplossingen, omdat ze weten dat het merendeel van de woningen (nog) niet geschikt is voor een hybride of all-electric warmtepomp. Vooral in woningen van vóór 1980 is het warmteverlies te groot. Zoals één van de respondenten het zegt: "Over de aanpassingen die vooral in oudere huizen nodig zijn, wordt nog altijd weinig gesproken. Daardoor is het moeilijk om een klant een fatsoenlijk en verstandig duurzaam advies te geven." In nieuwbouwsituaties brengen veel monteurs de duurzame alternatieven wél ter sprake.
Vrouwen zijn welkom
Het onderzoek onder de cv-monteurs ging niet alléén over duurzame technieken. Zo was een opmerkelijke uitkomst dat voor de Feenstra-monteur de gelijke behandeling van mannen en vrouwen in het installatievak geen punt van discussie meer is. Hoewel op dit moment nog altijd vrijwel alle cv-monteurs man zijn, is het voor maar liefst 87% van de respondenten duidelijk dat vrouwen van harte welkom zijn in het installatievak.
Gesprek met een vooruitstrevende verwarmingsmonteur
"Nieuwe techniek? Bere-interessant."
Tjeerd Mulder (1988) is hoofdmonteur bij Feenstra Utiliteit en Montage in Groningen, een team van tien installatie- en energie-experts. Tjeerd is een van de technici die graag werken met betrekkelijk onbekende technieken. Ook zijn directe collega's, die in leeftijd variëren van 26 tot een eindje in de vijftig, zijn stuk voor stuk mensen die veel belangstelling hebben voor innovatie. Tjeerd: "We zijn een leergierig team, denk ik."
Betekent je belangstelling voor innovaties op het gebied van energie dat je vindt dat we allemaal zo snel mogelijk duurzaam moeten gaan wonen?
"Nee, ik ben puur in de techniek geïnteresseerd. Ik wil graag dat het goed werkt, dan ben ik tevreden. Ik vind het mooi om het onbekende onder de knie te krijgen, eventuele problemen op te lossen. Dat die nieuwe technieken óók goed zijn voor het versnellen van de energietransitie is mooi meegenomen, dat natuurlijk wel."
Gaat het snel, de kennisontwikkeling van de monteurs?
"Wat mij betreft mag het best wat sneller. Ik vind dat we als monteurs sneller op de hoogte zouden moeten zijn van technieken die nu nog in ontwikkeling zijn. In de toekomst gaan we daarmee te maken krijgen. Wie voor de ontwikkeling van kennis zou moeten zorgen, is moeilijk te zeggen. Waarschijnlijk moet het van verschillende kanten komen. Feenstra heeft er een rol in, net als leveranciers en fabrikanten van nieuwe systemen. En ik moet me er als monteur natuurlijk ook zélf in verdiepen. Als het even kan, zouden we in ieder geval in de praktijk met nieuwe technieken moeten werken. Je kunt wel een pdf'je doornemen, maar de kennis blijft pas echt hangen als je de gelegenheid krijgt om er zelf met je vingers aan te zitten. Je staat ervoor en moet het werkend zien te maken. Dat vind ik altijd heel leuk."
Hoe nieuw zijn die nieuwe technieken eigenlijk?
"Veel nieuwe, duurzame technieken hebben zich inmiddels al bewezen. In het aardbevingsgebied in Groningen hebben we bijvoorbeeld onlangs een groot project gedaan. Daar zijn de buitengevels van de woningen vervangen door nieuwe, isolerende wanden, die zijn versterkt met een stalen constructie. Wij hebben er daarna de cv-ketel uitgehaald en in plaats daarvan een all-electric warmtepomp geïnstalleerd, een warmteterugwin-installatie, een zonneboiler en zonnepanelen. Met zulke projecten weten we precies wat we doen, die techniek kennen we. "
Zijn er projecten waar je monteurshart sneller van gaat kloppen?
"Vorig jaar hebben we een zeilschool in de buurt van Workum helemaal energieneutraal gemaakt. Het was een oude boerderij, dus er kwam veel uitdenkwerk bij kijken. Daar heb ik een hele hoop voor mogen uitzoeken, veel regeltechniek ook. Dat vond ik een schitterend project, bere-interessant."
Zijn je collega's net zo nieuwsgierig als jij?
"Ja, die collega's zijn er zeker. Maar vast niet iedereen deelt mijn interesse voor alles wat nieuw is. Als oudere, ervaren monteur kun je heel goed zijn in je vak, maar je hebt misschien niet meer die drang om nog van alles te weten te komen over wat er aan zit te komen op technisch gebied. Dat is prima, want de bestaande cv-ketels op aardgas hebben óók goed en verantwoord onderhoud nodig. Nog zeker twintig jaar."
Hoe staat het met het enthousiasme van opdrachtgevers voor duurzame techniek?
"Veel opdrachtgevers schrikken er toch nog voor terug, vaak op het laatste moment. We werken voor diverse woningstichtingen, onder andere in het noorden van het land, waar ik actief ben. Als daar op grote schaal cv-ketels moeten worden vervangen, is dat een ideaal moment om bijvoorbeeld warmtepompen te installeren. Maar dat vraagt om een forse investering en dan zie je dat de opdrachtgever in veel gevallen toch voor een traditionele cv-ketel kiest. Ik vind dat jammer. Op die manier komt de energietransitie niet op gang en uit technisch oogpunt vind ik zo'n project interessanter als er nieuwe techniek in gaat."