Het had nóg duurzamer gemoeten!
Ontevreden over een energiezuinige woning
Enkele jaren geleden liet René Bloeming in Noord-Holland een gloednieuw huis bouwen. Hij wilde ruimer, comfortabeler én energiezuiniger wonen. Dat is gelukt, maar helemaal tevreden is hij niet. ‘We wonen hier fijn, maar het had nóg duurzamer gemoeten!’ In dit artikel vertelt René welke energiemaatregelen hij in zijn huis heeft genomen, welke duurzame plannen hij daarná nog heeft uitgevoerd en hoe hij zijn woning binnenkort nóg duurzamer wil maken.
Wanneer ben je serieus gaan nadenken over een nieuw huis?
‘In 2015 ben ik samen met een aannemer, een architect en een installatiebedrijf de eerste plannen gaan maken. Vervolgens ging er een jaar overheen voordat alles op papier stond. De vergunningen lieten ook nog even op zich wachten. In 2016 kon eindelijk de eerste paal de grond in. Een jaar later is het huis opgeleverd.’
Hoe energiezuinig was je vorige huis?
‘Tot 2017 woonde ik in een huis met een houtkachel. Die kachel gebruikte ik veel, daardoor was mijn gasverbruik relatief laag. Het elektriciteitsverbruik was aan de hoge kant. In het nieuwe huis wilde ik in ieder geval niet méér gas gaan verbruiken. En met behulp van zonnepanelen zou het netto stroomverbruik lager moeten worden.’
Welke duurzame keuzes heb je gemaakt voor de installaties in je nieuwe huis?
‘Ik heb een zonneboiler laten installeren, die óók de centrale verwarming kan ondersteunen. In alle kamers heb ik vloerverwarming: beneden én boven. Elke slaapkamer heeft een eigen groep. De cv-ketel levert in de meeste woningen water op een temperatuur van 70 of 80 graden. Door de combinatie van vloerverwarming en een goede isolatie is dat in mijn huis niet nodig. De temperatuur is ingesteld op maximaal 40 graden. Ook op koude winterdagen is dat voldoende, de ketel brandt dan niet eens de hele dag. Door die lage temperatuur verbruik ik relatief weinig aardgas. Een vriend van mij is installateur en hij had van tevoren het gasverbruik van de woning ingeschat op 1.600 kuub per jaar. Tussen 2017 en 2020 was het bijna de helft minder. De installatie is echt bepalend voor je energiekosten. Om je een idee te geven: onze buren hebben een huis dat qua isolatie vergelijkbaar is met ons huis. Gebouwd door dezelfde aannemer, met dezelfde timmermannen, maar een andere installateur. Hoewel ze een hybride ventilatie-warmtepomp hebben, was hun gasverbruik in februari en maart 2021, toen we een stevige vorstperiode hadden, even hoog als dat van mij in een heel jaar.’
Waarom heb je niet meteen voor een installatie zonder aardgas gekozen?
‘Het klinkt nu misschien gek, maar vijf, zes jaar geleden was het nog niet zo logisch om helemaal van het gas af te gaan. Sterker nog: tot 2018 was het nog standaard om een nieuw huis aan te sluiten op het aardgasnet. Nu is het precies andersom: als je een huis bouwt, is een aardgasaansluiting niet meer toegestaan. Je zou kunnen zeggen dat ik mijn huis net iets te vroeg heb gebouwd.’
Heb je destijds wel een warmtepomp overwogen?
‘Ik heb het aanschaffen en installeren van een volledig elektrische warmtepomp in 2015 helemaal laten uitrekenen. Het prijsverschil tussen een zuinige hr-ketel en een warmtepomp kwam toen uit op € 17.000,-. Dat vond ik te veel. Nu is het prijsverschil aanzienlijk kleiner en zou ik waarschijnlijk een andere keuze maken.’
Ga je alsnog een warmtepomp installeren?
‘Dit huis is in alle opzichten klaar voor een warmtepomp. Het is prima geïsoleerd en ik heb ruimte genoeg, zowel voor de warmtepomp zelf als voor de buiten-unit. Later dit jaar zal het er dus wel van komen. Ik ben nog aan het berekenen of het een hybride installatie of een volledig elektrische warmtepomp moet worden. All-electric heeft natuurlijk het voordeel dat we dan -in combinatie met elektrisch koken- helemaal van het gas af zijn. Maar het betekent wel dat ik in dat geval de meterkast moet aanpassen.’
Je hebt ook zonnepanelen laten installeren?
‘Er liggen sinds de bouw twintig kleine PV-panelen op het dak. Samen zijn die goed voor 3200 Wattpiek. De eerste jaren hield ik daarmee gemiddeld zo’n 100 kWh per jaar ‘over’. In 2021 ben ik een elektrische auto gaan rijden. Met het oog daarop heb ik nog twaalf grote zonnepanelen toegevoegd. Die leveren ruim voldoende elektriciteit voor de auto. Per saldo lever ik nog vrij veel stroom terug aan het net. Dat maakt het nóg interessanter om een warmtepomp te installeren.’
Over de zonneboiler ben je tevreden?
‘De helft van de tijd doucht het hele gezin -twee volwassenen en twee pubers- met het warme water van de zonneboiler. Zes maanden per jaar komt er geen gas aan te pas. Bovendien heb ik de zonneboiler óók gekoppeld aan de cv. Een flink deel van het jaar verwarm ik daardoor ook het huis indirect met zonnewarmte. Op die momenten hoeft de cv-ketel dus niet aan te slaan. Ook dat draagt flink bij aan een laag gasverbruik. Eigenlijk wil ik ook de wasmachine nog laten draaien met het warme water van de zonneboiler. De wasmachine die we nu hebben, kan dat nog niet, maar er zijn inmiddels types op de markt met een dubbele voeding. Die wassen dus met warm water van de zonneboiler, wanneer dat voorhanden is. Dat levert een aardige besparing op, want een wasmachine heeft vooral stroom nodig voor het opwarmen van het water.’
Waren er afgezien van de warmtepomp nog andere keuzes waar je na de bouw van het huis spijt van had?
‘Toen we begonnen met plannen, rekenen en tekenen, wilde ik een warmteterugwin-installatie. Volgens de aannemer was daar een zware vloerconstructie voor nodig en dat werd ons te duur. In plaats van balansventilatie (de wtw dus) hebben we toen gekozen voor een gewone mechanische ventilatie. Zo’n systeem blaast in de winter warme lucht naar buiten en zuigt daarvoor in de plaats koude lucht het huis in. Daardoor verbruikten we onnodig veel energie en we vonden het niet heel comfortabel. De relatief koude luchtstroom die de mechanische ventilatie via de ventilatieroosters boven de ramen naar binnen haalt, voelde voor ons aan als tocht. Heb je een traditioneel systeem met radiatoren onder de ramen, dan vermengt de opstijgende warmte zich met die luchtstroom en merk je er weinig van. Maar vloerverwarming vangt die koudeval niet op. Het gevolg was dat we de thermostaat in de praktijk verder omhoog draaiden dan we eigenlijk zouden willen. Die fout heb ik in het najaar van 2022 hersteld. Een balansventilatie-unit op de zolder zuigt verse lucht aan. Die lucht wordt voorverwarmd door de afgezogen lucht en ingeblazen op de overloop van de eerste verdieping. De overloop staat in verbinding met de hal en via een kier onder de deur ook met de woonkamer. We ventileren nu dus niet meer met koude buitenlucht, maar met voorverwarmde verse lucht. Het gevoel van tocht is daardoor verdwenen. De gegevens die ik in de eerste paar maanden heb verzameld, lijken erop te wijzen dat met de wtw het gasverbruik al flink is afgenomen.’
Op zijn verzoek heeft Zorgeloos Wonen de naam van de geïnterviewde veranderd. Zijn gegevens zijn bij de redactie bekend.
De woning van René in cijfers
Type woning: vrijstaand
Bouwjaar: 2017
Woonoppervlak: 232 m²
Inhoud: 750 m³
Gemiddeld elektriciteitsverbruik, inclusief zonnepanelen: -100 kWh per jaar (2017-2020)
Gemiddeld gasverbruik: 800 m³ per jaar (2022)
Aantal bewoners: 4
Hoe werkt balansventilatie?
Een warmteterugwin-installatie (wtw) zuigt een bepaalde hoeveelheid lucht uit de woning en blaast er net zoveel lucht weer in. Vandaar de naam ‘balansventilatie’. De afgezogen lucht staat warmte af aan een warmtewisselaar. Met die warmte wordt de lucht die van buiten komt voorverwarmd. Een goed geïnstalleerde wtw heeft een rendement van 90 tot 95%. De warmte verdwijnt dus niet uit de woning, maar wordt bijna helemaal hergebruikt. Daardoor is er minder energie nodig om uw woning te verwarmen.