Hoe wordt Nederland CO₂-neutraal?
Ons energienetwerk in de toekomst
Halen we straks alle energie uit het stopcontact? En wat gebeurt er met onze gasleidingen? Interessante vragen, nu de overheid inzet op een CO₂-neutraal Nederland. Het doel is dat we van het aardgas af gaan, en dat heeft verregaande gevolgen voor ons huidige energienetwerk. Wat kunnen we verwachten?
In 1959 ontdekten we tot onze grote vreugde het gasveld onder Groningen. Meteen daarna is in razend tempo in heel Nederland een gasnet aangelegd. Sindsdien weten we niet beter. We verwarmen onze huizen met aardgas en gebruiken het dagelijks bij het bereiden van de maaltijd. Maar dat aardgas heeft nadelen. Groningen wordt geteisterd door aardbevingen. En bij de verbranding van het gas komt veel schadelijk CO₂ vrij. Terwijl de overheid nu juist wil dat Nederland CO₂-neutraal wordt. Het doel is daarom dat in 2050 geen enkel huis in Nederland meer op het aardgasnet is aangesloten.
"De ambitie van de overheid is juist dat Nederland CO₂-neutraal wordt. Het doel is daarom dat in 2050 geen enkel huis in Nederland meer op het aardgasnet is aangesloten."
Energie verspreiden in de toekomst
Wat komt er dan voor in de plaats? De verwachting is dat we op de lange termijn overgaan naar ‘all electric’: elektrisch wonen, rijden én verwarmen. Maar hoe we daar gaan komen en in welke volgorde we dingen aanpakken, dát is de vraag. Zo zijn er nog best grote uitdagingen op het gebied van de opslag en verspreiding van energie. Ook wordt nog zo’n 80% van de elektrische energie opgewekt door kolen te verbranden. Niet erg schoon, dus. Dus zal onze energie-infrastructuur op de schop moeten, als we echt een CO₂-neutraal land willen worden.
Hoe slaan we energie op?
Zonne- en windenergie spelen in de toekomst een hoofdrol in de energievoorziening van Nederlandse huishoudens. Maar het is niet elke dag even zonnig en het waait ook niet altijd hard. Dus moeten we manieren vinden om grote hoeveelheden energie op te slaan. Op centrale plekken, maar ook bij u thuis. Daarvoor is het hard nodig om de mogelijkheden voor opslag verder te ontwikkelen, want geschikte accu’s kunnen nu nog maar voor beperkte tijd energie opslaan. En voor de centrale energieopslag zouden we ons huidige gasnetwerk als accu kunnen gebruiken. Dat klinkt gek, dus dat leggen we even uit.
Tweede leven voor gasleidingen?
Wist u dat duurzaam opgewekte zonne- en windenergie omgezet kan worden naar een gasvorm? Dit ‘groene gas’ (of: Power2Gas) kan onbeperkt opgeslagen worden. En het belangrijkste voordeel is misschien wel dat we daarmee ons aardgasnetwerk gewoon kunnen blijven gebruiken; als accu om energie in op te slaan. Zo maken we slim gebruik van de miljarden die de aanleg ervan gekost heeft. Anders gaat die investering helaas vroegtijdig verloren.
Wie thuis overgaat op een aardgasloze oplossing, moet zijn eigen aansluiting op het gasnet laten verwijderen. Anders blijven er rekeningen op de mat vallen voor het vastrecht. Jaarlijks kiest een groeiend aantal Nederlandse huishoudens voor die afsluiting, intussen ruim tweeduizend per jaar. Netbeheerders rekenen hiervoor circa 400 tot 600 euro, om de kosten te dekken voor het verwijderen van de gasmeter en de gasinvoer. Er is wel kritiek op die kosten vanuit milieuorganisaties en politici. Een alternatief kan zijn dat netbeheerders simpelweg geen vastrecht heffen voor mensen die nul komma nul m³ aardgas afnemen. Zodat die eigenaren later zonder veel moeite weer gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld biogas. Maar zoals het er nu voor staat, is het goed om rekening te houden met deze afsluitkosten.
Hoe sterk is ons elektriciteitsnet?
Ons huidige elektriciteitsnetwerk is nog lang niet klaar voor een volledige ‘elektrische toekomst’. Simpelweg omdat de capaciteit niet voldoende is. Stel: je sluit vijf tosti-ijzers aan op een verlengsnoer; dan smelt dat snoer (als de beveiliging al niet heeft ingegrepen). De capaciteit van het stroomnetwerk moet dus fors uitgebreid worden, en dat levert een flinke rekening op, waar de consument voor opdraait. Er is een andere optie. Als we ons gasnetwerk gaan hergebruiken zoals hierboven beschreven, dan kunnen we indirect elektrisch verwarmen (huis en water) zonder het bestaande elektriciteitsnetwerk te verzwaren. Er hoeft dan alleen nog een oplossing te komen voor het opladen van onze elektrische auto’s.
Wat dit voor u betekent
Dankzij aardgas zijn we thuis veel comfort gewend. Het zal in de toekomst meer inspanning kosten om dat comfortniveau te behouden. Waar nu alles centraal wordt geregeld, zal een verschuiving plaatsvinden naar decentrale energieopwekking en -opslag. Met andere woorden: u zult zelf moeten bepalen wat bij u thuis de beste energieoplossing is.
Waar en wanneer te beginnen? Dat is natuurlijk aan u. Maar bedenk wel dat de gasprijs dit jaar al stijgt en waarschijnlijk ook niet meer naar beneden gaat. Het is ook niet ondenkbaar dat de overheid niet-energiezuinige woningen in de toekomst zwaarder gaat belasten, bijvoorbeeld via een hogere WOZ-aanslag. Het energielabel van uw huis wordt dan steeds belangrijker.
U hoeft echt niet metéén te investeren in duurzame systemen. U kunt ook klein beginnen, bijvoorbeeld door inzicht te krijgen in uw energieverbruik van de afgelopen twee jaar. Hoeveel geeft u maandelijks uit aan gas, elektriciteit en vastrecht? En wat kunt u nu al doen om uw energieverbruik terug te brengen? Maak op basis daarvan een toekomstplan voor uw woning.
Maakt u zich zorgen over de klimaatverandering?
Hebben wij zorgen over de klimaatverandering en is dat leeftijdgebonden? Wat zien inwoners van Nederland gebeuren en houden zij er rekening mee dat dingen wel eens anders kunnen worden? U ontdekt het in onderstaande video.