Wat betekent CO2-neutraal?
Tijd voor helderheid!
Raakt u soms ook een beetje in de war van alle begrippen die voorbijkomen als het gaat om de energietransitie? Willen we CO2-neutraal wonen, klimaatneutraal of toch liever energieneutraal? Wat is het verschil? Of komt het eigenlijk allemaal op hetzelfde neer? Hoog tijd voor helderheid. In dit artikel vindt u de belangrijkste termen die te maken hebben met een duurzaam huis en een lagere energierekening.
Wat betekent CO2-neutraal?
Koolstofdioxide (CO2) is een onzichtbaar gas. Het komt van nature in de atmosfeer voor en is dus overal om ons heen aanwezig. Sinds het einde van de negentiende eeuw is onze industrie gegroeid, zijn we steeds meer huizen gaan verwarmen en rijden we méér kilometers met méér auto’s. Jaar in jaar uit hebben we CO2 uitgestoten, vooral door steenkool, aardgas en aardolie te verbranden. En we gaan er nog elke dag mee door*. Omdat CO2 het belangrijkste broeikasgas is, draagt de toename ervan flink bij aan de opwarming van de aarde. Willen we daarmee stoppen, dan moeten we CO2-neutraal gaan wonen, werken, reizen en produceren. De beste manier om dat voor elkaar te krijgen, is natuurlijk door geen CO2 meer uit te stoten; duurzame energie (wind, water, zon) in plaats van fossiele brandstoffen. In ons land ligt afscheid nemen van het aardgas dan het meest voor de hand als eerste stap. De cv-ketel die in miljoenen Nederlandse woningen voor verwarming en warm water zorgt, levert een flinke bijdrage aan onze gezamenlijke uitstoot van broeikasgas**. Daarom is in Klimaatakkoord het afgesproken dat alle nieuwe woningen voortaan aardgasloos zijn. (Let op: dat is niet hetzelfde als gasloos. Het is heel goed mogelijk dat u in de toekomst een ander soort gas gebruikt, waarmee we geen CO2 uitstoten.) Ondertussen is het óók de bedoeling om ieder jaar tienduizenden bestaande woningen los te maken van het aardgas. Wilt u in uw woning ook ‘van het aardgas af’, bekijk dan eerst eens of uw huis daar (al) geschikt voor is.
Wat betekent energieneutraal?
Is uw woning volledig energieneutraal, dan wekt u over een heel jaar net zoveel energie op als u in en om het huis verbruikt. In Nederland lukt dat nog niet zonder aansluiting op het elektriciteitsnet. Zonnepanelen wekken bijvoorbeeld in het voorjaar en de zomer méér energie op dan we op dat moment nodig hebben, terwijl ze in de winter en herfst juist te weinig opleveren. Helaas is het nog niet mogelijk om elektriciteit op een efficiënte manier op te slaan. Een energieneutraal huis levert dus ’s zomers elektriciteit aan het energiebedrijf en neemt ’s winters juist stroom af. Zolang de salderingsregeling bestaat, kunt u de kosten van de stroom die u zelf produceert aftrekken van de stroom die u inkoopt. Bij de term energieneutraal zijn wel wat vraagtekens te zetten. Vrijwel geen enkel huis is al in staat om op ieder moment van de dag en het hele jaar door in zijn eigen energiebehoefte te voorzien.
Wat betekent bijna energieneutraal?
Een woning die ‘bijna energieneutraal’ is, wekt alleen de energie op die aan het gebouw gebonden is. Daarmee bedoelen we de warmte en elektriciteit die nodig zijn voor het verwarmen en koelen van het huis, voor het warm water, voor de ventilatie en voor de verlichting.
Wat is een energiepluswoning?
Verbruikt u geen gas en heeft u veel zonnepanelen, dan is het zelfs mogelijk dat u méér energie opwekt dan u zelf opmaakt. In dat geval is uw huis een energiepluswoning.
Wat is een nul-op-de-meterwoning?
Produceert uw woning over een heel jaar net zoveel energie als u in en om het huis verbruikt, dan staat uw elektriciteitsmeter aan het eind van het jaar weer op nul. Zo’n huis noemen we daarom ook wel een nul-op-de-meterwoning, een andere term voor een volledig energieneutrale woning. Uiteraard is 'nul op de meter' alléén mogelijk in een woning zonder gasaansluiting.
Wat betekent klimaatneutraal?
Verbruikt u alléén energie die afkomstig is uit duurzame bronnen, dan is uw woning klimaatneutraal. Zo’n woning hoeft dus niet per se óók energieneutraal te zijn. Zolang de energie die uw huis verbruikt maar 100% duurzaam is.
Wanneer wordt uw wijk of straat CO2-neutraal?
Volgens het Klimaatakkoord moest iedere gemeente uiterlijk in 2021 per wijk een plan hebben voor de energievoorziening zónder aardgas. Het is dan ook aan te raden om bij uw gemeente te informeren hoe het er bij u in de straat uit gaat zien. Het is goed mogelijk dat u informatie krijgt die belangrijk is voor uw eigen plannen om uw huis CO2-neutraal te maken.
Wanneer zijn alle huizen in Nederland CO2-neutraal?
Willen we de CO2-uitstoot van de Nederlandse woningen tot nul terugbrengen, dan is het aardgasloos maken van de nieuwbouw niet voldoende. In totaal moeten we zo’n 7 miljoen bestaande huizen van het aardgas afhalen en tegelijkertijd de elektriciteitsproductie duurzaam maken. Dat is een enorme klus, die niet in een paar jaar te klaren is. De regering heeft daarom in de Klimaatwet doelstellingen opgesteld voor de komende dertig jaar:
- In 2030 moet de totale CO2-uitstoot 49% lager zijn dan in 1990. (Als andere landen meedoen, wil Nederland bijdragen aan een Europese uitstoot die in 2030 al 55% lager is dan in 1990.)
- In 2050 moet de totale CO2-uitstoot 95% lager zijn dan in 1990.
- Woningen en kantoren moeten in 2050 vrijwel CO2-neutraal zijn.
*U verbruikt niet alleen aardgas wanneer u de verwarming aanzet of een eitje bakt op het gasfornuis. En steenkool is méér dan een ouderwetse brandstof uit de tijd van de kolenkachel. Het overgrote deel van onze elektriciteit is afkomstig van grote centrales die gestookt worden met aardgas en steenkool.
**Broeikasgassen komen van nature voor in de atmosfeer (de luchtlaag die de aarde omgeeft). Ze zorgen ervoor dat we op aarde de warmte van de zon kunnen vasthouden; zonder broeikasgassen wordt het te koud en is leven op aarde niet mogelijk. Maar te veel is ook niet goed; doordat wij broeikasgassen uitstoten, wordt het op aarde steeds warmer. Naast koolstofdioxide (CO2) zijn de belangrijkste broeikasgassen die wij in de atmosfeer brengen: methaan (vooral door de veeteelt), lachgas (mest en kunstmest) en fluorgassen (spuitbussen, airco’s en koelkasten).
CO2 compenseren, werkt dat?
Naast het overschakelen op duurzame energiebronnen als wind, zon en water, zijn er ook creatieve manieren om CO2-neutraal te worden. Bijvoorbeeld door de uitstoot van CO2 te compenseren. Omdat bomen CO2 opnemen, zou het in theorie mogelijk moeten zijn om de uitstoot per saldo tot nul terug te brengen, als we maar genoeg bomen planten die lange tijd blijven staan. Veel organisaties bieden de mogelijkheid om de CO2-uitstoot te compenseren, bijvoorbeeld bij het tanken van benzine of het boeken van een vliegreis.