Wat doet koolmonoxide met ons?

Vanaf 1 april 2023 is in Nederland de Gasketelwet van kracht. Een monteur mag uw cv-ketel alléén installeren, repareren of onderhouden als hij of zij gecertificeerd is. Maar de nieuwe wet geldt niet alleen voor installatiebedrijven. Ook ú bent strafbaar als u iemand zonder de juiste opleiding én een CO-certificaat aan de cv-ketel laat sleutelen. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat er minder ongelukken gebeuren met koolmonoxide (CO). Dat is helaas nodig, want koolmonoxide eist in Nederland nog ieder jaar slachtoffers. Hoe kan dat? Wat doet CO precies? Is de cv-ketel altijd de boosdoener of zijn er ook andere gevaren in huis? Maakt de warmtepomp een einde aan het gevaar van koolmonoxide? Wat kunt u zelf doen om de risico’s te verkleinen? En wat houdt de Gasketelwet precies in? U leest het in dit artikel.

Waarom is koolmonoxide zo gevaarlijk?

Koolmonoxide (CO) is een gas dat we niet kunnen zien of ruiken. Precies daarin schuilt het grootste gevaar. Wanneer ergens in huis koolmonoxide vrijkomt, merkt u dat niet direct. Al snel na de eerste lichamelijke klachten (hoofdpijn, misselijkheid, een versuft gevoel, duizeligheid en een snellere hartslag) loopt u het risico om bewusteloos te raken. Als dat gebeurt, is de kans groot dat een koolmonoxidevergiftiging slecht afloopt.

Wat houdt de ‘Gasketelwet’ in?

In 2015 bracht de Onderzoeksraad voor Veiligheid een alarmerend rapport uit. De raad stelde vast dat er ieder jaar honderden ongelukken gebeuren met koolmonoxide. Daardoor vallen in Nederland jaarlijks enkele tientallen doden. De Onderzoeksraad adviseerde de regering aan het Bouwbesluit een nieuwe, strengere certificeringsregeling toe te voegen. Die regeling is wat we nu de ‘Gasketelwet’ noemen. Vanaf 1 april 2023 mogen alléén monteurs met een CO-certificaat nog werken aan gasverbrandingstoestellen. Het is dus verboden om zonder de juiste opleiding en diploma’s te werken aan een cv-ketel, gaskachel of geiser. Wie dat tóch doet, moet rekening houden met een fikse boete. Die boete kunt u óók krijgen als u iemand zonder CO-certificaat aan uw cv-ketel láát werken. Installatiebedrijven zijn verplicht om ervoor te zorgen dat de certificering van hun monteurs voor u goed zichtbaar en herkenbaar is. Twijfelt u, dan is het verstandig om uw installateur even te vragen naar zijn of haar bevoegdheid.

Is de cv-ketel een risico?

In de loop van de jaren is het beeld ontstaan dat ongelukken met koolmonoxide alleen voorkomen bij oude, ondeugdelijke geisers en gaskachels. Het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid maakte duidelijk dat ook de cv-ketel vaak de boosdoener is. Bijna de helft van de CO-ongelukken is het gevolg van een slecht afgestelde of verkeerd geïnstalleerde cv-ketel. Ook een gebrek aan onderhoud kan de kans vergroten dat er koolmonoxide vrijkomt.

Is een warmtepomp de oplossing voor het CO-gevaar?

Een all-electric warmtepomp verbrandt geen aardgas. Er kan dus ook geen koolmonoxide bij vrijkomen. Maar lang niet alle woningen zijn nu al geschikt voor een gasloze vorm van verwarmen. Wilt u uw woning tóch verduurzamen, dan is de hybride warmtepomp een flinke stap in de goede richting. Ook in dat geval maakt u voor het verwarmen van uw huis gebruik van een (elektrische) warmtepomp, maar op koude dagen krijgt die nog de ondersteuning van een cv-ketel op aardgas. Daarbij bestaat dus nog steeds de mogelijkheid dat er CO vrijkomt. Ook met een hybride warmtepomp is het dus belangrijk (en verplicht!) om een installateur in te schakelen met een CO-certificaat.

Wat doen monteurs om zichzelf te beschermen?

Cv-monteurs komen dag in dag uit in de buurt van gasinstallaties. Zij lopen dus een extra risico. Om die reden zal een CO-gecertificeerde cv-monteur er altijd voor zorgen een persoonlijke CO-detector bij zich te hebben. Als dat apparaat aangeeft dat er bij de cv-ketel (of een ander gastoestel) koolmonoxide aanwezig is, moet hij of zij direct maatregelen nemen om zichzelf en de bewoners te beschermen. Dat betekent dat iedereen direct de woning moet verlaten. De monteur zal bij het naar buiten gaan de gaskraan dichtdraaien en 112 bellen om de brandweer te laten komen. Pas als alles en iedereen veilig is, kan het onderzoek naar de oorzaak beginnen.

• Kooldioxide

CO en CO2 zijn allebei koolstofverbindingen. Bij klimaatverandering en duurzaamheid hebben we het meestal over CO2 (kooldioxide). Wanneer we fossiele brandstoffen verbranden, zoals aardgas, aardolie en steenkool, brengen we méér CO2 in de atmosfeer. Daarmee veroorzaken we het broeikaseffect en dat zorgt ervoor dat de temperatuur op aarde stijgt. CO is een gas dat van nature voorkomt in de lucht op aarde. Sterker nog: we produceren zelf CO2, iedere keer als we uitademen. CO2 is op zichzelf meestal niet schadelijk, maar het kan wel tot ongezonde situaties leiden. In een ruimte met onvoldoende ventilatie loopt de concentratie CO2 (te) hoog op. Mensen krijgen dan last van hoofdpijn, ze worden duf en kunnen zich minder goed concentreren.

• Koolmonoxide

CO2 is geen directe bedreiging, maar CO (koolmonoxide) is dat wél. CO ontstaat vooral wanneer aardgas niet volledig wordt verbrand. Dat kan gebeuren in een cv-ketel, maar bijvoorbeeld ook in een geiser of een gaskachel. In een ruimte die niet héél goed geventileerd wordt, kan CO al snel dodelijk zijn. Overigens komt CO niet alleen vrij bij het verbranden van gas. Ook steenkool, het hout in een open haard en de houtskoolbriketten voor de barbecue kunnen bij het verbranden koolmonoxide produceren.

Wat doet Feenstra om het risico van koolmonoxide te verkleinen?

Bij onderhoud en reparaties controleert de monteur van Feenstra altijd of er bij het gastoestel koolmonoxide vrijkomt. Daarnaast zorgen we er bij het installeren van een nieuwe cv-ketel indien mogelijk voor dat de installatie een concentrische rookgasafvoer heeft. Dat is een dubbelwandige pijp, die verse lucht aanvoert en schadelijke gassen afvoert. Zo’n rookgaskanaal zorgt ervoor dat eventuele onvolledig verbrande gassen op een extra veilige manier worden afgevoerd en niet in de woning kunnen vrijkomen.

Wat kunt u zelf doen om het risico van koolmonoxide te verkleinen?

Als u uw cv-ketel regelmatig laat onderhouden door een gecertificeerde expert, is de kans dat er koolmonoxide vrijkomt héél klein. Maar u kunt het niet volledig uitsluiten. Een ongeluk zit helaas nog altijd in een klein hoekje. Zorg er daarom voor dat overal in huis (en zéker in de buurt van uw cv-ketel) voldoende frisse lucht binnenkomt.

• Heeft u de open haard aan? Let er dan op dat de schadelijke lucht wordt afgezogen. 
• Gaat u barbecueën? Doe dat alléén buiten! 
• En: plaats op een afstand van één tot drie meter van de cv-ketel een CO-melder. Of beter nog: een CO-melder op iedere verdieping. Bij de cv-ketel moet de CO-melder zo hoog mogelijk hangen, in ruimtes waar geen potentiële CO-bron is, plaatst u de CO-melder op ‘ademhoogte’. 

Hebben de monteurs van Feenstra een CO-certificaat?

Het antwoord op die vraag is kort: ja! Alle vestigingen van Feenstra zijn gecertificeerd en elke monteur van Feenstra die zich bezighoudt met installatie, reparatie of onderhoud van gastoestellen heeft het wettelijk verplichte CO-certificaat.